Latem temperatury potrafią dać się we znaki nie tylko ludziom, ale również komputerom. Zaniedbane chłodzenie może prowadzić do spadków wydajności, a nawet uszkodzeń sprzętu. Dowiedz się, jak skutecznie zadbać o temperaturę swojego komputera, zanim zaskoczy Cię upał.

Wzrost temperatury otoczenia ma bezpośredni wpływ na wydajność systemów chłodzenia w komputerach. Urządzenia, które zimą działają bez zarzutu, latem mogą zacząć pracować w warunkach zbliżonych do granicznych. Przegrzewanie się komponentów takich jak procesor, karta graficzna czy dysk twardy może prowadzić do thermal throttlingu, czyli automatycznego ograniczenia wydajności w celu obniżenia temperatury. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do samoczynnego wyłączania się komputera.

Wysoka temperatura niekorzystnie wpływa także na trwałość sprzętu elektronicznego. Regularne działanie w przegrzanych warunkach może skracać życie komponentów, co w długofalowej perspektywie wiąże się z kosztownymi naprawami lub wymianami.

Czyszczenie komputera jako podstawa

Zanim zaczniemy inwestować w nowe chłodzenie, warto zacząć od podstawowej czynności, którą jest czyszczenie komputera. Kurz zbierający się wewnątrz obudowy to jedna z głównych przyczyn spadku efektywności chłodzenia. Osadza się na żaluzjach wentylatorów, radiatorach oraz podzespołach, ograniczając przepływ powietrza i przewodnictwo cieplne.

Czyszczenie najlepiej przeprowadzić przy użyciu sprężonego powietrza oraz miękkiego pędzla. Ważne, by nie używać odkurzacza, który może generować niebezpieczne ładunki elektrostatyczne. Przy okazji warto sprawdzić, czy wentylatory obracają się swobodnie i czy nie wydają niepokojących dźwięków, które mogą sugerować zużycie łożysk. Dobrze zaprojektowany przepływ powietrza w obudowie może zdziałać cuda bez konieczności kosztownych inwestycji. Podstawowa zasada to: zimne powietrze wpuszczamy z przodu i z dołu, ciepłe wypuszczamy górą i z tyłu. Warto zadbać, by wentylatory w obudowie były odpowiednio rozmieszczone i działały zgodnie z tym założeniem. Zbyt duża liczba wentylatorów działających w różnych kierunkach może powodować turbulencje, które zamiast chłodzić, będą nagrzewać wnętrze komputera. Z kolei zbyt mała liczba wentylatorów to niewystarczający przepływ, który nie poradzi sobie z odprowadzeniem gorącego powietrza.

Kontrola i wymiana pasty termoprzewodzącej

Pasta termoprzewodząca to cienka warstwa materiału, która umożliwia efektywne przekazywanie ciepła między procesorem a jego radiatorem. Wypełnia mikroskopijne nierówności między obiema powierzchniami, eliminując pęcherzyki powietrza – słabego przewodnika ciepła. Dzięki temu radiator może skutecznie odbierać ciepło z procesora i przekazywać je dalej, do otoczenia. Z czasem jednak pasta traci swoje właściwości: może wysychać, utleniać się lub rozwarstwiać, przez co przestaje efektywnie przewodzić ciepło. Skutkiem tego może być wzrost temperatury procesora nawet o kilkanaście stopni Celsjusza, co w dłuższej perspektywie znacząco obniża jego żywotność i stabilność pracy.

Warto kontrolować stan pasty co 1–2 lata, a w przypadku intensywnego użytkowania komputera, overclockingu lub pracy w wysokich temperaturach – nawet częściej. Objawem zużytej pasty mogą być wyższe niż zwykle temperatury po uruchomieniu wymagającej aplikacji lub systemu.

Wymiana pasty termoprzewodzącej to stosunkowo prosta i niedroga operacja, którą można przeprowadzić samodzielnie. Wymaga jednak zachowania ostrożności przy demontażu chłodzenia – szczególnie w przypadku procesorów z delikatnymi pinami lub kart graficznych z niestandardowymi chłodzeniami. Kluczowe jest dokładne oczyszczenie starej pasty oraz nałożenie nowej warstwy w odpowiedniej ilości – ani zbyt cienkiej, ani zbyt grubej.

Monitorowanie temperatur

Kluczowym aspektem dbania o chłodzenie jest bieżące monitorowanie temperatur pracy komputera. Istnieje wiele darmowych narzędzi, takich jak HWMonitor, Core Temp czy MSI Afterburner, które pozwalają kontrolować temperatury CPU, GPU i innych komponentów w czasie rzeczywistym.

Monitorowanie warto prowadzić nie tylko w stanie bezczynności, ale również podczas obciążenia – np. grania, renderowania czy pracy z aplikacjami biurowymi. Jeśli temperatury przekraczają bezpieczne progi (np. 85°C dla CPU), należy rozważyć dodatkowe kroki w celu poprawy chłodzenia.

Ustawienia BIOS i zarządzanie energii

Nie bez znaczenia są ustawienia w BIOS-ie płyty głównej, które odpowiadają za pracę wentylatorów. Warto sprawdzić, czy są poprawnie skonfigurowane profile (np. Silent, Normal, Turbo) i ewentualnie stworzyć profil niestandardowy, który lepiej dopasuje się do aktualnych warunków.

System operacyjny również pozwala na zarządzanie energiią, co może pomóc ograniczyć emisję ciepła. W Windows warto ustawić plan zasilania na “zrownoważony” lub “energooszczędny” podczas upałów, szczególnie gdy komputer nie jest intensywnie używany.

Rodzaje narzędzi do monitorowania temperatury

Monitorowanie temperatury komponentów komputera to jedno z kluczowych działań, które pozwala uniknąć przegrzewania się sprzętu, spadków wydajności czy nawet trwałych uszkodzeń. Zwłaszcza latem, kiedy temperatura otoczenia znacząco wzrasta, kontrola parametrów pracy procesora, karty graficznej czy dysku SSD staje się niezbędna. Istnieje wiele narzędzi – zarówno programowych, jak i sprzętowych – które umożliwiają skuteczną kontrolę nad temperaturą pracy komputera. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich wraz z zaletami i zastosowaniami.

1. Oprogramowanie do monitorowania temperatury

Najczęściej stosowaną kategorią są programy monitorujące temperaturę komponentów w czasie rzeczywistym. Tego typu aplikacje odczytują dane z czujników umieszczonych na płycie głównej, procesorze, karcie graficznej czy dyskach. Większość z nich oferuje również dodatkowe funkcje, takie jak rejestrowanie danych, alarmowanie po przekroczeniu określonych progów temperaturowych czy sterowanie prędkością wentylatorów.

Najpopularniejsze aplikacje:

HWMonitor – jedno z najbardziej znanych narzędzi, oferujące przejrzysty interfejs i dokładne dane o temperaturach, napięciach i prędkościach wentylatorów.
Core Temp – specjalizuje się w monitorowaniu temperatury rdzeni procesora, przydatny zwłaszcza dla overclockerów.
MSI Afterburner – rozbudowane narzędzie głównie dla graczy, pozwala na monitorowanie i regulację parametrów GPU (temperatury, taktowania, napięcia).
Open Hardware Monitor – darmowe i otwarte narzędzie, które sprawdzi się w różnych konfiguracjach sprzętowych, bez względu na producenta.
Speccy – prostsze narzędzie dla początkujących użytkowników, które pokazuje podstawowe informacje o temperaturze i specyfikacji sprzętowej.

Zalety:

Łatwe w użyciu i instalacji.
Zazwyczaj darmowe.
Możliwość logowania danych i integracji z pulpitem systemu.

2. Sprzętowe mierniki i czujniki temperatury

Choć większość użytkowników ogranicza się do rozwiązań programowych, w niektórych przypadkach zastosowanie mają również fizyczne narzędzia pomiarowe. Montaż zewnętrznych czujników lub wyświetlaczy na obudowie pozwala na stały podgląd temperatury bez konieczności otwierania dodatkowych aplikacji. Sprawdzają się szczególnie w zaawansowanych stacjach roboczych lub komputerach modowanych.

Rodzaje sprzętowych mierników:

Panele kontrolne montowane w zatoce 5,25” – oferują wyświetlacze LCD/LED z temperaturami z kilku punktów (np. CPU, GPU, obudowa).
Czujniki kablowe z odczytem na froncie obudowy – proste rozwiązania, montowane wewnątrz obudowy, często dostępne w gamingowych modelach.
Termometry na podczerwień (pirometry) – narzędzia używane głównie w serwisach komputerowych, pozwalają na szybki, bezkontaktowy odczyt temperatury powierzchniowej komponentów.

Zalety:

Odczyt danych niezależny od systemu operacyjnego.
Bardziej precyzyjne pomiary w trudnych warunkach (np. po awarii systemu).
Stały podgląd bez uruchamiania komputera.

3. Multimetry i zaawansowane zestawy diagnostyczne

Multimetry cyfrowe z funkcją pomiaru temperatury to rozwiązania skierowane głównie do entuzjastów i profesjonalnych serwisów. Oprócz standardowych funkcji (pomiar napięcia, natężenia prądu, oporu), oferują również możliwość podłączenia sondy termicznej typu K, umożliwiającej precyzyjny pomiar temperatury dowolnego elementu.

Z kolei zaawansowane zestawy diagnostyczne, często stosowane w testowaniu systemów chłodzenia, pozwalają na analizę wydajności cieplnej komponentów przy zmiennych obciążeniach.

Zalety:

Bardzo dokładne pomiary.
Niezależność od oprogramowania i sterowników.
Możliwość analizy również parametrów elektrycznych, co jest przydatne przy diagnozowaniu problemów ze stabilnością pracy sprzętu.

4. Zintegrowane systemy producentów

Wielu producentów płyt głównych i podzespołów oferuje własne rozwiązania do monitorowania i zarządzania temperaturą. Programy te często działają w parze z BIOS-em/UEFI i zapewniają pełną kompatybilność z konkretnym sprzętem.

Otoczenie i warunki pracy

Nie tylko wnętrze komputera ma znaczenie. Latem warto zwrócić uwagę na otoczenie, w jakim pracuje sprzęt. Komputer nie powinien stać blisko ścian, grzejników, w zamkniętej szafce ani pod biurkiem bez odpowiedniej cyrkulacji powietrza. Warto też unikać ekspozycji na bezpośrednie światło słoneczne. Dobrym pomysłem jest umieszczenie komputera w przewiewnym miejscu, a nawet zastosowanie zewnętrznego wentylatora, który wspomoże cyrkulację w pomieszczeniu. W pomieszczeniach z klimatyzacją lub wiatrakiem sufitowym efektywniejsze staje się nawet domyślne chłodzenie

Zadbane chłodzenie to nie tylko wyższa wydajność, ale także dłuższa żywotność sprzętu. Latem szczególnie ważne jest, by regularnie czyścić komputer, monitorować temperatury, sprawdzić stan pasty termoprzewodzącej oraz zoptymalizować przepływ powietrza. Jeśli to konieczne, nie należy bać się inwestycji w wydajniejsze chłodzenie. Właściwa konserwacja i świadome zarządzanie temperaturą pozwolą cieszyć się stabilną pracą komputera nawet podczas największych upałów.

Propozycje laptopów poleasingowych nieprzegrzewających się latem

Laptop Dell Latitude 5420

Specyfikacja techniczna:

Model procesora: core i5-1145G7
Liczba rdzeni procesora: 4
Liczba wątków procesora: 8
Pamięć podręczna procesora: 8 MB
Wielkość pamięci RAM: 16 GB DDR4
Rodzaj karty graficznej: Zintegrowana
Model karty graficznej: Intel Iris Xe
Pojemność dysku: 256 GB SSD
Rozdzielczość (px): Full HD 1920 x 1080
Powłoka matrycy: matowa
Ekran dotykowy: nie
Typ napędu: brak
Złącza:

USB 3.2 Gen. 1 – 1 szt.

USB 3.2 Gen. 1 (z PowerShare) – 1 szt.

USB Typu-C (z Thunderbolt™ 4) – 2 szt.

HDMI 2.0 – 1 szt.

Czytnik kart pamięci microSD – 1 szt.

RJ-45 (LAN) – 1 szt.

Wyjście słuchawkowe/wejście mikrofonowe – 1 szt.

Czytnik Smart Card – 1 szt.
Komunikacja: Wifi, Bluetooth
Sterowanie: Touchpad, klawiatura
Przekątna ekranu: 14″
Cena: 1599 zł.

Laptop Dell Precision 7740

Procesor: Intel i7-9850H
Taktowanie procesora (GHz): 2.4 w trybie turbo 4.60 GHz
Liczba rdzeni procesora: 6
Typ pamięci RAM: DDR4
Pamięć RAM: 32 GB
Typ dysku twardego: SSD
Dysk: 512GB SSD
Rodzaj karty graficznej: Grafika dedykowana
Model karty graficznej: Quadro RTX 3000 6GB
Złącza:
USB 3.2 Gen. 1 – 2 szt.

USB Typu-C (z Thunderbolt™ 3) – 2 szt.

HDMI – 1 szt.

Czytnik kart pamięci SD – 1 szt.

Mini Display Port – 1 szt.

RJ-45 (LAN) – 1 szt.

Wyjście słuchawkowe/wejście mikrofonowe – 1 szt.

Czytnik Smart Card – 1 szt.

DC-in (wejście zasilania) – 1 szt.
Komunikacja: Wi-Fi
Multimedia: Czytnik kart pamięci, Głośniki
Sterowanie: Klawiatura, Touchpad
Ekran dotykowy: Nie
Typ matrycy: Full HD 1920 x 1080
Przekątna ekranu w calach: 17.3″
Stan techniczny: 100% sprawny
Cena: 3599 zł.

Dell Precision 7740 - Mobilna potęga do zadań specjalnych Odkryj 17-calową stację roboczą Dell Precision 7740, stworzoną dla wymagających użytkowników, którzy potrzebują maksymalnej wydajności w podróży.

Laptop Dell Precision 7760

Procesor: Intel Core i7-11800H
Taktowanie procesora (GHz): w trybie turbo 4.60 GHz
Liczba rdzeni procesora: 8
Typ pamięci RAM: DDR4
Pamięć RAM: 32 GB
Typ dysku twardego: SSD
Dysk: 512GB
Rodzaj karty graficznej: Grafika dedykowana
Model karty graficznej: RTX A3000
Złącza:

USB 3.2 Type-C^® Gen 2 (Thunderbolt 4.0) – 2 szt.
USB 3.2 Type-A Gen 1 z funkcją PowerShare – 1 szt.
USB 3.2 Type-A Gen 1 – 2 szt.
3.5mm combo jack – 1 szt.
mini DisplayPort 1.4 – 1 szt.
HDMI 2.1 – 1 szt.
Ethernet RJ-45 – 1 szt.
DC-In – 1 szt.